Bir veri merkezinin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için enerjiden network’e, güvenlikten erişilebilirliğe kadar pek çok farklı teknik konunun büyük uzmanlık ve tecrübe ile yönetilmesi gerekiyor.
Erişilebilirlik bunlar arasında kullanıcılara doğrudan etkisi olan ve üzerine akademik makaleler yazılan oldukça teknik bir konu. Ancak merak etmeyin, Radore olarak “Uptime Experts” sloganımızın ışığında uptime, downtime ve erişilebilirlik konularını en basit haliyle anlatacağız. Hatta hesaplamanız için sizinle uptime formülünü bile paylaşacağız.
Online Çağda Erişilebilirliğin Önemi
Dijital çağla birlikte daha fazla bilgiye anında erişmek istiyor, gündelik yaşantımızda artık daha çok internete direkt bağlı araçlar kullanıyoruz. Hatta insanların bu şekilde evrimleşmeye başladığını, şu anda gerçek zamanlı bir evrim geçirdiğini söyleyenler bile var. Bu evrim insanların bilgiye anında erişmesini doğal bir ihtiyaç haline getirmiş durumda. Öyle ki erişimde bir sorun yaşandığında bu, hızla önemli bir probleme dönüşüyor.
Downtime’ın Bedeli Tahminlerinizden Daha Ağır
Favori online servislerine erişememek, belli sürelerde kullanıcılar için çok da sorun olmayabiliyor ama süre uzadıkça sorunların çapı da büyüyor. Kimi durumlarda kullanıcıların, bazı servisleri geri dönmeme pahasına terk ettiklerine şahit olmak da mümkün.
Biraz da downtime’ın neden olduğu bu sorunların sonuçlarına bir göz atalım…
Bu konuda yapılmış pek çok araştırma var. Fakat hem veri merkezlerinin büyüklükleri, hem de veri merkezlerinden faydalanan işletmelerin farklılıklarından dolayı downtime’ın neden olabileceği ekonomik sonuçları hesaplamak çok kolay değil. Ancak küresel çapta gerçekleşmiş olan bir araştırma, 1 dakikalık downtime’ın maliyetinin 7.900 dolara kadar ulaşabildiğini gösteriyor. Eğer bu süre uzarsa toplam maliyet de artıyor.
Tabi bu rakam sektöre bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Örneğin Amazon.com’un veri merkezinde en son yaşadığı downtime’ın dakika başı maliyetinin 70 bin dolara ulaştığı belirlendi.
Üstelik sadece sektör değil, downtime’ın ne zaman yaşandığı da önemli. Örneğin 11 Kasım 2016’daki Bekarlar Günü, Alibaba’nın rekor seviyede satışa ulaştığı bir gün oldu. 24 saat içerisinde 18 milyar dolarlık satış hacmine ulaşan Alibaba, tarihi günlerinden birini yaşadı. Fakat eğer herhangi bir zaman, herhangi birinin başına gelebilecek downtime o gün Alibaba’nın başına gelseydi, 1 dakikalık downtime sırasında Alibaba 12,5 milyon dolarlık satış kaçıracaktı.
Online satış yapan firmalar için downtime yüzünden kaçan satışları hesaplamak çok zor değil. Bunu hesaplamak için tek yapmanız gereken yıllık cironuzu 525.600’e bölmek (525.600 = yıldaki dakika sayısı). Böylece bir dakika için kaçan satışın bedelini hesaplayabilirsiniz. Örneğin tüm yıl içerisinde 8 saat downtime yaşadıysanız, bu sefer de az önce çıkan rakamı 480 ile çarpmalısınız. Buna göre, örneğin yıllık 10 milyon TL’lik satış yapıyorsanız, toplamda 8 saatlik bir downtime size yaklaşık 10 bin TL’ye yakın bir satış kaybettirmiş olacak.
Downtime’ın Gözle Görünmeyen Bedelleri
Yukarıda anlattıklarımız, belli süre yaşanan downtime sorununun ekonomik yansımaları. Bir de dolaylı sorunları var. Araştırmalara göre eğer downtime uzun sürerse şu konulardaki sorunlar da toplam downtime bedeline eklenmeye başlıyor:
● Marka imajınının ve itibarının zedelenmesi
● Sorunun tespiti için harcanan kaynaklar
● Sorunun çözümü için harcanan kaynaklar
● Çalışan motivasyonunun düşmesi kaynaklı sorunlar
● Sorunun telafisi için harcanan kaynaklar
Gördüğünüz gibi ekonomik etkisini doğrudan ölçmek çok kolay olmasa da downtime’ın maliyeti, sadece kaçan satışlarla sınırlı değil.
Uptime’da Yüzde 99 ile Yüzde 99,99 Arasındaki Fark
Erişilebilir olmak açısından baktığınızda yüzde 99 ile yüzde 99,99 arasında ne kadar fark olduğunu hiç düşünmüş müydünüz? Örneğin Radore’nin uptime oranı yüzde 99 değil, yüzde 99,99. Bu %1’e bile varmayan oran, tam olarak ne anlama geliyor olabilir?
Yüzdesel olarak çok küçük olsa da, yukarıdaki hesaplamalara vurulduğunda aslında bu aradaki fark çok ciddi sonuçlara neden olabiliyor. Eğer uptime’ı kendiniz hesaplamak istiyorsanız şu formülü kullanabilirsiniz:
(Uptime dakika / (uptime dakika + downtime dakika)) x 100
İlk bakışta biraz karışık gelebilir ama gelin bunu bir örnekle inceleyelim. Diyelim ki geçtiğimiz 30 gün içerisinde sunucuda 43 dakikalık bir downtime yaşandı. Geçtiğimiz 30 gün toplam 43.200 dakikadan oluşuyor. Yani 43 dakika downtime’a karşılık 43.157 dakika uptime var. Bunu formüle yerleştirirsek;
(43.157 / (43.157 + 53)) x 100 = 99,9
Yani bu durumda uptime yüzde 99,9.
Peki son 30 gün içerisinde downtime sadece 4 dakika olursa? İşte hesap;
(43.196 / (43.196 + 4)) x 100 = 99,99
İşte bu %1’in altındaki fark, son 30 güne baktığınızda tam 39 dakikalık bir fark anlamına geliyor. Aynı oranları son 7 güne uyarlayacak olursanız, bu kez de 10 dakikalık bir downtime %99,9’a karşılık gelirken, yüzde 99,99 sadece 1 dakika downtime’ı ifade ediyor.
Yüzde 0,99’lık farkın ne kadar büyük olduğunu yıllık hesaplamada görmek daha da kolay. Yüzde 99,99 uptime ile yıllık downtime sadece 52 dakika olurken, yüzde 99 ile downtime 8 saat 45 dakikaya kadar çıkıyor.
“Uptime Expert” Radore’nin yüzde 99,99’luk uptime oranının size ve işinize ne kadar çok değer kazandıracağını da işte buradan görebilirsiniz.